Czym jest plagiat?

Od tego należy zacząć - kiedy tak naprawdę mówimy o plagiacie, kiedy tylko o podobieństwie czy inspiracji? Niestety wyjaśnienie nie jest jednoznaczne. W prawie nie występuje pojęcie plagiatu, żaden przepis nie określa ile i jakich różnic musi wystąpić, by dane dzieło nie było plagiatem. Możemy odnieść się do występujących w literaturze i artykułach branżowych definicji.

Za legalnakultura.pl:

Plagiat – polega na bezprawnym przypisaniu sobie autorstwa całości lub części cudzego utworu bądź celowym wprowadzeniu w błąd co do autorstwa utworu.

W praktyce występują dwie jego formy:

  • Jako plagiat jawny – polegający na bezpośrednim przypisaniu sobie autorstwa nad utworem lub jego częścią, w szczególności poprzez podpisanie się pod cudzym utworem (całością lub jego częścią) własnym imieniem lub nazwiskiem albo pseudonimem.
  • Jako plagiat ukryty – polegający przypisaniu sobie autorstwa cudzego utworu, poprzez włączenie do swojego dzieła całości lub części innych utworów. W szczególności poprzez ich takie redakcyjnie zmodyfikowanie bądź inną zmianę (np. poprzez zapożyczenie innych wyrazów czy zwrotów), że nadal pozostawiony zostanie sens cudzej pracy twórczej.

Za Encyklopedia PWN: plagiat [łac.], przywłaszczenie cudzego utworu, pracy naukowej, dzieła artystycznego itp., także zapożyczenie z cudzych dzieł podane jako własne i opublikowane pod własnym nazwiskiem; według prawa polskiego jest przestępstwem.

W krótkich słowach - plagiat to po prostu kradzież cudzego dzieła, za którą ponosi się konsekwencje prawne.

Przyjrzyjmy się jednemu z najbardziej znanych przypadków plagiatu - bardzo nagłośniona przez media sprawa kradzieży logo znanej firmy ubezpieczeniowej przez rosyjskiego grafika.(za: brandingmonitor.pl)

text

Nikt chyba nie ma najmniejszych wątpliwości, że mówimy tutaj o zwykłej kradzieży.

Bardzo często spotkamy się z pozoru łudząco podobnymi projektami, które jednak plagiatem nie są. O plagiacie nie mówimy w przypadku:

  • tzw. twórczości równoległej, kiedy dwóch lub kilku twórców pracując niezależnie wykorzystuje ten sam pomysł opracowując go z użyciem podobnych środków stylistycznych
  • wykorzystania tego samego motywu np. bardzo popularne pasy w logach klubów sportowych, sylwetki zwierząt (chociażby lew czy pies), wielokolorowy gradient
  • wykorzystania prostych kształtów geometrycznych i ich przekształceń
  • wykorzystania czyjejś koncepcji - koncepcja nie jest gotowym utworem, jedynie pomysłem
  • zastosowanie tych samych słów czy nawet haseł, o ile nie zostały zastrzeżone

Przykłady nie będące plagiatem (za brandingmonitor.pl)

text

text

Konsekwencje prawne

W przypadku udowodnienia plagiatu, autor oryginału może domagać się wycofania splagiatowanego utworu z obrotu, publikacji przeprosin oraz zadośćuczynienia. Za plagiat może również grozić kara grzywny.

Jak uniknąć plagiatu?

Przygotowanie, research, profesjonalizm. Zacznij od sprawdzenia czy istnieją już firmy z danej branży, jakie mają nazwy, czy i jakie znaki towarowe mają zastrzeżone, jak wygląda ich identyfikacja wizualna. Z pomocą przyjdzie chociażby wyszukiwarka obrazów oraz opisane przez nas tutaj narzędzia. Następnie zweryfikuj swoje wcześniejsze pomysły i udaj się z nimi do profesjonalnej firmy graficznej. Nie zapomnij o przeniesieniu praw autorskich do wykonanego logo i dopełnieniu procedury zastrzeżenia w Urzędzie Patentowym.