Typografia i style krojów pisma

Z typografią stykamy się niemal wszędzie. Dobór kroju pisma może znacznie poprawić lub pogorszyć wygląd finalnego projektu, bądź podkreślić wartość merytoryczną przekazywanych słów. Coraz większą uwagę przykładamy do tego z jakiego kroju pisma korzystamy w różnych typach treści. Jednak skład tekstu nie sprowadza się tylko do wybrania odpowiedniego fontu - warto wiedzieć nieco więcej na ten temat, by tekst przez nas przygotowywany był łatwy do odczytania i zgadzał się z jego przeznaczeniem.

Skąd pochodzi nasz alfabet?

Na początek przyjrzyjmy się budowie liter. Alfabet rzymski, którym się posługujemy, wywodzi się ze starożytnego Rzymu, a pierwotnie służył wyłącznie do zapisu łaciny. Litery te mają charakterystyczne szerokie kreski na zakończeniu każdej linii tworzącej literę (szeryfy), a powstały one w wyniku technik, jakich wtedy używano - litery wykuwane były zapisywane za pomocą patyczka o ściętej pod skosem końcówce, lub wykuwane dłutem w kamieniu- oba narzędzia pozostawiały ślad w postaci takiej kreski właśnie. Rzymianie ogromną uwagę przykładali do harmonii optycznej w zapisie liter, stąd stosowanie węższych i szerszych linii w ich budowie, a także matematycznie obliczone wielkości zastosowanych liter. Dotychczas pismo zapisywane było wyłącznie za pomocą wielkich liter. Tablica z Kolumny Trajana na Forum Romanum jest uznawana za wzorzec litery alfabetu rzymskiego.

Podstawowe pojęcia z zakresu typografii to:

• majuskuła - wielka litera
• minuskuła - mała litera
• światło międzyliterowe - obszar niezadrukowany pomiędzy jednym, a drugim znakiem
• światło międzyliterowe - obszar niezadrukowany wewnątrz znaku
• kerning - odległość pomiędzy znakami
• ligartura - łączenia dwóch znaków

http://collegiumpapricum.com/ 

Podstawowymi rodzajami na jakie możemy podzielić kroje pisma są:

• pismo szeryfowe (serif) - czyli takie, w których występują szeryfy
• pismo bezszeryfowe (sans serif) - gdzie szeryfy nie występują

Nie istnieje jeden, ogólnie przyjęty system klasyfikacji poszczególnych krojów, jednak najbardziej popularnym jest system wprowadzony przez firmę Adobe i to na nim się skupimy.

Pismo gotyckie (Blackletter)

Ten typ krojów swą angielską nazwę zawdzięcza wrażeniu, jakie daje zadrukowana w ten sposób strona- wydaje się ona ciemna, a pismo ciężkie. Litery są zbudowane z linii o różnej szerokości.

Antykwy renesansowe (Old Face)

Ten typ to kroje lekkie, o zróżnicowanych szerokościach linii i subtelnych łukach.

Antykwy barokowe (Transitional)

Stanowią przejście pomiędzy antykwami renesansowymi a klasycystycznymi, dlatego zachowują niektóre cechy z obu typów. W odróżnieniu do antykw renesansowych posiadają większy kontrast w światłach znaków, a wydłużenia minuskuł zazwyczaj nie wystają ponad majuskuły.

Antykwy klasycystyczne (Modern, Didone)

Ten typ krojów pisma pojawił się wraz z techniką miedziorytu, który pozwalał na zastosowanie mocno kontrastowych grubości linii tworzących znak.

Antykwy linearne bezszeryfowe (Gothic, Sans Serif, Grotesque)

Wraz z rozkwitem przemysłu i reklamy zaczęto używać krojów bezszeryfowych, łatwiej czytelnych z odległości, świetnie nadających się na różnego rodzaju afisze i reklamy.

Pisanki

Wszystkie czcionki którymi obecnie się posługujemy mają swoje korzenie w którymś z powyższych typów. Istnieją jednak również tzw. pisanki - kroje, które imitują odręczny charakter pisma, w mniej lub bardziej ozdobny sposób. Z reguły dzielą się one na:

Pisanki kaligraficzne

pochodzące od kaligrafii, sprawiające wrażenie pisania wyprofilowanym pędzlem

Pisanki niedbałe

imitujące pismo wykonane zwykłym pisakiem bądź pędzlem

Pisanki gotyckie

powstałe w oparciu o średniowieczne manuskrypty, rzadko używane ze względu na utrudnioną czytelność

Pisanki angielskie

pochodzące od oficjalnego pisma odręcznego w XVIII w. Przez swoją elegancką formę często wykorzystywane w różnego rodzaju zaproszeniach, nagłówkach- wszędzie, gdzie zależy na wykwintnym oddziaływaniu znaków.

Obecnie najbardziej popularnymi krojami pisma są te bezszeryfowe, najczęściej inspirowane kształtami liter opracowanymi na potrzeby Helvetici. Doskonale sprawdzają się w zarówno w tekstach formalnych jak i tych nieoficjalnych. Warto jednak spróbować inne rozwiązanie, gdy pięknie napisany tekst zapada w pamięć i jego czytanie sprawia dużą przyjemność.